Gian-Francesco Barbieri («Guarcino»)

Απεικόνιση της ταφής του Διδασκάλου Hiram;

Προ καιρού, ο αδελφός L. E. Chapman από το Ealing της Μεγ. Βρετανίας έφερε στο φως την ύπαρξη ενός πραγματικά ιδιαίτερου σχεδίου το οποίο αποδίδεται στον Gian-Francesco Barbieri (1591-1666), τον επονομαζόμενο «Guercino» (παρατσούκλι λόγω του υψηλού ποσοστού στραβισμού που είχε). Πρόκειται για έναν σημαντικό ζωγράφο της εποχής του, ο οποίος επιδιδόταν με εξαιρετική ευχέρεια στο σχέδιο. Μάλιστα, η μεγαλύτερη συλλογή των σχεδίων του βρίσκεται σήμερα στο Κάστρο του Windsor. Ο Guercino συνδέθηκε με τη «Σχολή της Bologna», έργα του δε συναντούμε σε πολλές εκκλησίες της Ρώμης, με πιο χαρακτηριστική τη μεγάλη εικόνα του ενταφιασμού του Αγίου Petronilla (τώρα στην Pinacoteca Capitolina), η οποία λόγω της υψηλής ομορφιάς της αναπαρήχθη υπό μορφή μωσαϊκού και ετέθη στην εκκλησία του Αγίου Πέτρου της Ρώμης.

Μετά από προσωπική έρευνα, ο αδελφός Chapman πληροφορήθηκε ότι ένα μοναδικό σχέδιο του Guercino βρίσκεται στην κυριότητα του Υπάτου Περιστυλίου των Τεκτόνων της Βασιλικής Αψίδος της Σκωτίας (Supreme Grand Royal Arch Chapter of Scotland). Το σχέδιο αυτό φέρεται ότι απεικονίζει την ταφή του σώματος του Διδασκάλου Hiram Abif σε ήδη ανοιγμένο τάφο με τέσσερα άτομα γύρω από αυτόν. Ένα εξ αυτών φέρεται να μετρά το σώμα του ενταφιαζόμενου (συμβολική «μέτρηση» του έργου του Διδασκάλου). Τα δύο άλλα άτομα απεικονίζονται στο φόντο, το ένα δε εξ αυτών κρατά γνώμονα, ενώ το τέταρτο έχει τα χέρια του σε συμβολική «στάση οδύνης».

Η πρώτη βιβλιογραφική αναφορά για το εν λόγω σχέδιο έγινε ενενήντα χρόνια πριν, μία δε φωτοτυπική ανατύπωσή του δημοσιεύτηκε το 1921 (βλ. Grand Chapter's Proceedings), ο χρόνος όμως το έφερε εκ νέου στη λήθη. Το πρωτότυπο βρίσκεται σήμερα στα γραφεία του Μεγάλου Γραμματέα του Υπάτου Περιστυλίου της Σκωτίας. Προ ετών, το 1981, ο τότε Μεγάλος Γραμματέας της Μεγάλης Στοάς της Σκωτίας, αδελφός Ε. Stuart Falconer, έθεσε το σχέδιο υπ’ όψιν της Εθνικής Πινακοθήκης της Σκωτίας (Department of Prints and Drawings), η οποία γνωμάτευσε ότι επρόκειτο πράγματι για πρωτότυπο έργο του Guarcino, το οποίο βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση, η θεματολογία του όμως δεν φαίνεται να συνδέεται με τον Τεκτονισμό και την εξ αυτού συμβολική και αλληγορία, αλλά με την εν γένει προσφιλή θεματολογία του καλλιτέχνη. Παρά ταύτα, οι γνώμες διίστανται κυρίως λόγω της παραδοχής της Εθνικής Πινακοθήκης ότι δεν μπορεί να γνωρίζει επ’ ακριβώς την τεκτονική παράδοση, αλλά το μόνο πεδίο ασφαλούς γνώσης της είναι το καλλιτεχνικό, εξαιρουμένου ακόμα και αυτού της ιστορίας της τέχνης.

Βιβλιογραφία

- Frederick Smyth, Hiram Abif: A Seventeenth – century drawing? A Note by Transactions of Quatuor Coronati Lodge, Vol. 103.

-  Grand Chapter's Proceedings, Edinburgh, March 1921.

-  Giovanni Barbieri" εις Catholic Encyclopedia. New York, Robert Appleton Company. 1913.

-  Marchese Antonio Bolognini Amorini, εις "Parte Quinta" - Vite de Pittori ed Artifici Bolognesi. Tipografia Governativa alla Volpe, Bologna, 1843, 223–272.